ابعاد کسب و کار چیست؟
ابعاد کسب‌وکار به جنبه‌ها و بخش‌های مختلفی اشاره دارد که در کنار هم عملکرد کلی یک کسب‌وکار را تعیین می‌کنند. این ابعاد می‌توانند به صورت زیر دسته‌بندی شوند:
1) ابعاد استراتژیک
1-1) چشم‌انداز و مأموریت: هدف نهایی کسب‌وکار و دلیلی که برای آن وجود دارد.
2-1) مدل کسب‌وکار: نحوه ایجاد ارزش، تولید درآمد، و ارائه خدمات یا محصولات.
3-1) استراتژی رقابتی: رویکردهای کسب‌وکار برای رقابت در بازار (مثل تمایز، رهبری هزینه، تمرکز).
2) ابعاد مالی
1-2) ساختار درآمد : منابع درآمدی، مانند فروش محصولات، خدمات، یا اشتراک.
2-2) مدیریت هزینه‌ها : ساختار درآمد : منابع درآمدی، مانند فروش محصولات، خدمات، یا اشتراک.
3-2) مدیریت هزینه‌ها : کنترل هزینه‌های عملیاتی، توسعه و سایر هزینه‌های مرتبط.
4-2) سودآوری و بازدهی : سود خالص و میزان بازگشت سرمایه (ROI).
5-2) جریان نقدی : میزان و نحوه گردش پول در کسب‌وکار
3) ابعاد عملیاتی
1-3) فرآیندهای داخلی : رویه‌ها و جریان کارهای اجرایی.
2-3) تولید و زنجیره تأمین : نحوه تولید و تأمین کالاها و خدمات.
3-3) کیفیت و بهره‌وری : استانداردهای تولید و بهینه‌سازی منابع.
4-3) مدیریت فناوری : استفاده از فناوری در عملیات و بهبود فرآیندها.
4) ابعاد انسانی و فرهنگی
1-4) مدیریت منابع انسانی : جذب، نگهداشت، و توسعه کارکنان.
2-4) فرهنگ سازمانی : ارزش‌ها، باورها، و رفتارهای غالب در سازمان.
3-4) رهبری و مدیریت : سبک‌های رهبری و تصمیم‌گیری.
4-4) رضایت و انگیزش کارکنان : عوامل مؤثر بر تعهد و بهره‌وری نیروی کار.
5) ابعاد بازار و مشتری
1-5) تقسیم‌بندی بازار : شناسایی و هدف‌گذاری گروه‌های خاص مشتریان.
2-5) رضایت مشتری : ارائه تجربه مشتریان بهینه.
3-5) برندینگ و تصویر ذهنی : نحوه ادراک مشتریان از برند.
4-5) تحقیقات بازار : شناسایی نیازها و ترجیحات مشتری.
6) ابعاد نوآوری و فناوری
1-6) تحقیق و توسعه (R&D) : توسعه محصولات یا خدمات جدید.
2-6) دیجیتال‌سازی : استفاده از ابزارهای دیجیتال برای بهبود عملیات و تجربه مشتری.
3-6) نوآوری در مدل کسب‌وکار : ایجاد روش‌های جدید ارائه ارزش.
4-6) رقابت‌پذیری فناوری : میزان همگامی با فناوری‌های نوین.
7) ابعاد قانونی و زیست محیطی
1-7) مطابقت قانونی : رعایت مقررات و قوانین مرتبط با صنعت.
2-7) مسئولیت اجتماعی (CSR) : تعهد به پایداری و کمک به جامعه.
3-7) مدیریت زیست‌محیطی : کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست.
4-7) ریسک‌های حقوقی : شناسایی و مدیریت ریسک‌های قانونی.
8) ابعاد شبکه و مشارکت
1-8) شراکت‌ها و همکاری‌ها : ایجاد اتحادهای استراتژیک با دیگر شرکت‌ها.
2-8) مدیریت ذینفعان : ارتباط با سهامداران، تأمین‌کنندگان، و شرکا.
3-8) روابط عمومی : ارتباطات با رسانه‌ها و جامعه.
9) ابعاد ریسک و تاب آوری
1-9) مدیریت ریسک : شناسایی و کاهش خطرات.
2-9) تاب‌آوری سازمانی : توانایی بازیابی و انطباق با شرایط دشوار.
3-9) پایداری مالی و عملیاتی : آمادگی برای مواجهه با بحران‌ها.
10) ابعاد بین المللی
1-10) گسترش جهانی : ورود به بازارهای بین‌المللی.
2-10) مدیریت فرهنگی : سازگاری با تفاوت‌های فرهنگی.
3-10) مدیریت تجارت بین‌المللی : مدیریت مسائل مرتبط با صادرات و واردات.
درک این ابعاد به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا جامع‌تر عمل کنند، نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند، و استراتژی‌های موثرتری تدوین کنند.
البته یک مدل بومی دیگر نیز وجود دارد که بر اساس تجربیات دکتر مجتبی شفاعی برای کسب و کارهای ایرانی نوسعه داده شده است که شامل 4 حوزه اصلی و 13 بعد می باشد که انطباق نسبتاً نزدیکی با استانداردهای APQC دارد.
